انواع آهک و استفاده آن در آبزی پروری موضوعی است که اطلاع از آن در دوره پرورش بسیار حائز اهمیت است. آهک در استخرهای پرورش آبزیان (پرورش ماهی، میگو) موارد مصرف بسیاری دارد که از جمله آن ها، بهبود شرایط پرورش و ارتقاء شرایط کیفی آب و خاک، افزایش قابلیت دسترسی به فسفر و بالا رفتن شکوفایی پلانکتونی، گندزدایی، افزایش قابلیت دسترسی به مواد مغذی، بیشتر شدن فعالیت میکروبی در خاک بستر با افزایش مطلوب pH اشاره کرد. همچنین آهک به صورت بافر عمل می کند و pH خاک و آب را افزایش می دهد، از این رو استفاده از آهک در ابتدای دوره پرورش ضروری است.
میزان مصرف آهک در دوره پرورش
آهک دارای انواع مختلفی مانند سنگ آهک، کربنات کلسیم CaCO3 یا کلسیت، دولومیت یا کربنات کلسیم-منیزیوم CaMg(CO3)2، هیدروکسیدکلسیم Ca(OH)2، اکسیدکلسیم CaO می باشد. هر کدام از انواع آهک بسته به نوع کاربرد آن برای دوره پرورش، موارد استفاده و میزان مصرف متفاوتی دارد. از این رو نیاز مصرفی نوع و میزان آهک بر اساس نحوه مدیریت استخرهای پرورشی و اینکه جهت بهبود و ارتقاء چه شرایطی است متفاوت است.
انواع آهک و استفاده آن در آبزی پروری
اکسید کلسیم CaO
این تنها ترکیبی است که ممکن است اصطلاح آهک به درستی به آن اطلاق شود. اکسیدکلسیم به طور متفاوتی به عنوان آهک زنده، آهک سوخته و آهک پخته نشده شناخته میشود. این ماده با بو دادن، سنگ آهک کلسیتی در کوره تولید می شود. اکسید کلسیم سوزاننده و نمناک است و اغلب توصیه می شود این آهک فقط در خاکهای اسیدی استفاده شود.
هیدروکسید کلسیم Ca(OH)2
هیدروکسید کلسیم به عنوان آهک پوسته پوسته، آهک هیدراته، آبدیده یا آهک سازنده شناخته می شود. با آبرسانی به اکسید کلسیم هیدروکسید کلسیم تهیه می شود. این نوع آهک سفید مایل به خاکستری است. مواد آهکی در توانایی خنثی سازی اسید متفاوت هستند. کربنات کلسیم خالص استانداردی است که سایر مواد آهکی با آن سنجش می شوند. مقدار خنثی کننده CaCO3 ، 100% است و مقدار نمونه های خالص برای کربنات کلسیم- منیزیم 109، برای هیدروکسید کلسیم %136، و برای اکسید کلسیم 179 درصد می باشد.
میزان آهک مصرفی:
مقدار آهکی که برای هر هکتار استخر در شرایط مناسب در زمان آماده سازی مورد استفاده قرار می گیرد 485 کیلوگرم است. مقدار آهک مصرفی به ازای هر هکتار در ایران یک تن است. میزان نرمال 500 تا 1000 کیلوگرم در هر هکتار. زمانی که آهک داده می شود باید توجه کرد که pH آب نباید از 5/9 بالا برود.
دو روش برای آهک دهی
آهک همان آهک کشاورزی است و به صورت پودر است. آهک دهی اصلی و اولیه زمانی داده می شود که استخر خشک است و شخم زدن قبل از آن صورت گرفته که به نسبت مساوی آهک ها در بستر قرار داده و سپس به طور یکنواخت بر روی زمین پخش می شود. آهک دهی باید ترجیحا در زمانی صورت گیرد که وزش باد موجود باشد.
محاسبه میزان آهک مورد نیاز در آبزی پروری
قلیائیت آب عبارت از ظرفیت خنثی سازی یک اسید قوی در یک pH معین می باشد. با کنترل قلیائیت در یک دامنه مناسب می توان میزان تولید را در استخرهای پرورش ماهی و میگو افزایش داد. برای اضافه کردن هر واحد قلیائیت در متر مکعب آب به 28 گرم آهک زنده یا 37 گرم آهک ساختمانی و یا 50 گرم کربنات کلسیم نیاز است.
8/0 يا 037/0 يا 050/0 × ميزان افزايش قليائيت × حجم آب استخر برحسب مترمكعب = آهك موردنياز